OFFICIAL DOH UPDATES ON THE CORONAVIRUS DISEASE 2019 (COVID-19) IN THE PHILIPPINES

Ang mga sumusunod ay FAQs tungkol sa Department Memorandum 2020-0220, o ang Interim Guidelines para sa Pagbabalik Trabaho.

Sa pagbabalik trabaho ng mga empleyado, ano ang dapat gawin ng mga employer sa lugar ng trabaho? 

Ang mga employer ay marapat na magsagawa ng estratehiya na magpapababa ng bilang ng tao sa lugar ng trabaho. Ito ay makakabawas ng pangangailangan ng paglalakbay, kasama na rito ang pagta-trabaho na lamang sa bahay para sa mga gawaing magagawa sa bahay at para sa mga empleyadong may mataas na panganib.

Sinu-sino ang kinukonsiderang mga empleyado na may mataas na panganib?

May mataas na panganib ang mga empleyadong may edad 60 at pataas; mga empleyadong kahit anong edad na may mga sakit tulad ng altapresyon, diabetes, cancer; o mga empleyadong may maseselang pagbubuntis.

Dapat bang ma-screen ang mga empleyadong magbabalik trabaho?

Oo; ang mga pasilidad sa trabaho ay marapat na mayroong pang-screen sa mga empleyado para sa mga sintomas na tulad ng sa trangkaso. Ang pagsusuri ng temperatura at tamang pag-disinfect para sa mga taong pumapasok at lumalabas ay dapat ding mahigpit na ipatupad.

Anu-anong interbensyon ang dapat na ipatupad sa mga lugar ng trabaho?

Ang mga interbensyon sa lugar ng trabaho tulad ng pag-iwas at pagkontrol sa mga impeksyon ay dapat na ipatupad sa pamamagitan ng pagtaguyod ng kalinisan sa katawan, kalinisan sa kapaligiran, tamang pag-disinfect, physical distancing, edukasyon sa kalusugan, at iba pang pampublikong panukala para sa kalusugan at kaligtasan.

Anu-ano ang engineering at administrative control measures ang dapat na gawin ng mga employer?

• Pagsisiguro na ang mga lugar trabaho ay na-disinfect nang tama, may maayos na bentilasyon, at napapanatili sa maayos na kondisyon;
• Paglalagay ng mga visual reminder para sa mga polisiyang pangkalusugan sa  paligid ng lugar ng trabaho upang mapabuti ang pagsunod; at, 
• Pagsasagawa ng alternatibong working arrangement. 

Anu-ano ang iba pang panukala sa pag-iwas at pagkontrol ng sakit ang dapat na ipatupad ng mga employer?

• Araw-araw na pagbantay at pagtala ng temperatura ng lahat ng empleyado na papasok sa trabaho;
• Pagtatatag ng referral network para sa mga empleyadong magkakaroon ng sintomas;
• Pagpapatupad ng mga pamamaraan upang makontrol ang impeksyon tulad ng physical distancing, pagsusuot ng facemask, maiging paghuhugas ng kamay, at tamang pag-ubo; at, 
• Pagpapatupad ng mga aktibidad na magsusulong sa pisikal at mental na kalusugan ng mga empleyado.

Maaari bang magbalik trabaho ang mga empleyadong may sintomas at may nagkaraang paglalakbay/exposure sa may COVID-19?

Hindi; ang mga empleyado na may sintomas at may nagkaraang paglalakbay/exposure sa may COVID-19 sa petsa ng pagbabalik sa trabaho ay hindi maaaring magbalik trabaho at dapat na magpakonsulta. Hinihikayat na gamitin ang telemedicine para sa tamang pangangalaga at koordinasyon.

Paano kung positibo sa COVID-19 ang isang empleyado?

Kung positibo sa COVID-19 ang isang empleyado, marapat siyang ma-isolate at isangguni para sa tamang pangangalaga. Marapat ding ma-isolate at ma-test ang mga naging close contact nito.

Paano kung negatibo sa COVID-19 ang isang empleyado ngunit nagkaroon ng sintomas?

Kung negatibo sa unang test ang isang empleyado ngunit nagkaroon ng mga sintomas, marapat na ma-test siya uli. Marapat ding ma-isolate at ma-test ang mga naging close contact nito.

Ang mga sumusunod ay mga gabay para sa mga lugar na nasa ilalim ng General Community Quarantine, mula sa Omnibus Guidelines on the Implementation of Community Quarantine in the Philippines ng IATF:

1. Bilang rekomendasyon ng DOH at iba pang mga naaangkop na ahensya ng gobyerno, ang minimum public health standards ay kinakailangang masunod sa lahat ng oras ng mga lugar na nasa ilalim ng General Community Quarantine (GCQ).
2. Ang pagkilos ng mga residente sa lugar na nasa ilalim ng GCQ ay dapat na limitahan sa pag-access sa mga lubhang mahalagang produkto at serbisyo, at sa pagpasok sa trabaho sa mga opisina o establisyementong may permiso. Ang pagkilos para sa mga paglilibang ay hindi pinahihintulutan
3. Ang sumusunod ay kinakailangang manatili sa kanilang bahay sa lahat ng oras, maliban na lamang sa mga pagkakataong kailangang-kailangan tulad ng pagbili ng pagkain at gamot o mga aktibidad na may permiso:
   • Mga may edad 21 at pababa
   • Mga may edad 60 at pataas
   • Mga mayroong immunodeficiency, comorbidities, o iba pang panganib sa kalusugan
   • Mga buntis
4. Ang trabaho sa mga opisina ng gobyerno ay maaaring mag-operate sa buong kapasidad o sa ilalim ng alternatibong work arrangements na ayon sa mga panuntunan at regulasyon na mula sa Civil Service Commission. Kapag kakailanganin ang pisikal na pagpasok ng mga empleyado, ang opisina nito ay maglalaan ng shuttle services at ng point-to-point transport services. 
5. Ang mga akreditadong diplomatikong misyon at pandaigdigang organisasyon ay maaaring mag-operate ng kalahati o 50% ng kapasidad nito. Ang alternatibong work arrangements gaya ng flexible work arrangements, compressed work week, telework, at telecommuting ay inirerekomenda.
6. Ang mga industrya sa ilalim ng Category 1 ay puwede nang bumalik sa pag-o-operate sa buong kapasidad. Ang mga kasama dito ay: power, energy, tubig, agrikultura, palaisdaan, at mga industriyang pang-kagubatan, mga gumagawa at nagsu-supply ng mga pagkain kasama na ang mga establisyemento tulad ng supermarkets, grocery stores, at mga naghahanda ng pagkain para sa serbisyong  take-out at delivery, mga establisyementong may kaugnayan sa kalusugan, sektor ng logistics, mga kumpanya ng information technology and telecommunication, at media.
7. Ang mga industriya sa ilalim ng Category 2 ay puwedeng bumalik sa kalahati o 50 percent hanggang buong kapasidad ng pag-o-operate, kung walang pagkiling sa work-from-home at iba pang alternatibong work arrangements. Kasama dito ang pagmimina at iba pang nagma-manufacture, at mga kumpanya ng electronic commerce, kasama rin ang mga may serbisyong delivery, repair at maintenance, at mga serbisyong pang-bahay at pang-opisina.
8. Ang mga industriya sa ilalim ng Category 3 ay puwedeng bumalik sa kalahati o 50 percent work-on-site arrangement, kung walang pagkiling sa work-from-home at iba pang alternatibong work arrangements. Kasama dito ang mga financial services, legal and accounting, at auditing services, professional, scientific, technical, at iba pang establisyementong non-leisure wholesale at retail.
9. Ang mga amusement, gaming, at mga fitness establishments, pati na rin ang nasa kids at tourism na industriya, at lahat ng nasa Category IV industries ay hindi maaaring mag-operate.
10. Ang mga partikular na industriya sa ilalim ng bawat category ay makikita sa hiwalay na dokumento na inisyu ng Department of Trade and Industry (DTI).
11. Ang limitadong operasyon ng mga mall at shopping center ay pinahihintulutan, maliban sa mga pang-libangan na establisyemento na mananatiling nakasarado. Ang mga establisyemento at mga serbisyo na pahihintulutang mag-operate sa mga mall at shopping center ay maaari lamang mag-operate sa kapasidad na ayon sa ika-6, 7, 8, at 9 na punto ng listahang ito. Ang mga may edad na 21 at pababa, at may edad na 60 pataas ay hindi maaaring pumasok sa mga mall at shopping centers, maliban na lamang sa mga pagkakataong kailangang-kailangan tulad ng pagbili ng pagkain at gamot, nangangailangan ng serbisyong pangkalusugan, o nagta-trabaho sa mga establisyemento na nasa loob nito. Ang mga operasyon nito ay dapat batay sa pinakabagong panuntunan na inisyu ng DTI.
12. Lahat ng pampubliko at pribadong proyektong pang-konstruksyon ay pinahihintulutan, ngunit mahigpit ang magiging pagsunod mula sa Construction Safety Guidelines for the Implementation of Infrastructure Projects during the COVID-19 Pandemic ng Department of Public Works and Highways sa panahon ng COVID-19 pandemic.
13. Walang hotels o mga katulad na establisyemento ang pinahihintulutan na mag-operate, maliban na lang kung ito ay tumatanggap ng mga sumusunod, sa kondisyon na ang mga operasyon ng hotel ay magiging limitado para sa pagbibigay ng basic lodging para sa mga guests o bisita:
    • Para sa mga lugar sa labas ng Luzon, ang mga guests o bisita na may kasalukuyang booking accommodations para sa mga dayuhan mula 01 May 2020;
    • Mga bisita na mayroong kasalukuyang long-term bookings;
    • Mga distressed OFWs at stranded na mga Filipino o mga foreign nationals;
    • Repatriated OFWs na sumusunod sa na naaprubahan na quarantine protocols;
    • Mga hindi OFWs na maaaring kinakailangang sumailalim sa mandatory facility-based quarantine; at
    • Health care workers at iba pang empleyado galing sa mga exempted na mga establisyemento sa ilalim ng Revised Omnibus Guidelines at naaangkop na Memoranda mula sa Executive Secretary.
14. Ang mga residential o mga face-to-face na mga klase ay suspendido para sa buong panahon ng GCQ. Para sa pang-akademyang taon 2020-2021, ang mga sumusunod ay dapat sundin para sa pagsasagawa ng mga klase:
    • Para sa pangunahing edukasyon, ang Basic Education Learning Continuity Plan ng Kagawaran ng Edukasyon o (DepEd) ang pinagtibay, na kung saan ang mahahalagang puntos ay ang mga sumusunod:
      • Ang pagbubukas ng mga klase para sa pangunahing edukasyon ay dapat magsisimula sa ikaw-24 ng Agosto 2020 at dapat matapos sa ika-30 ng Abril 2021;
      • Ang pagbubukas ng mga pribadong eskwelahan ay papayagan sa loob ng panahon na ibinigay ng batas. Sa kondisyon na ang school learning continuity plan ay dapat isumite; walang face-to-face na klase ang papayagan na mas maaga pa sa ika-24 ng Agosto 2020; at, mula ika-24 ng Agosto, ang face-to-face na pag-aaral ay maaari lamang kapag may permiso sa local risk severity grading, at napapasailalim sa pagsunod sa pinakamababang pamantayan sa kalusugan o minimum health standards;
      • Ang paggamit ng iba’t-ibang klase ng learning delivery options tulad ng ngunit hindi limitado sa face-to-face, blended learnings, distance learnings, at homeschooling at iba pang mga pamamaraan sa paghahatid ay dapat ipatupad depende sa lokal na COVID Risk Severity Classification at pagsunod sa minimum health standards; at,
      • Ang pagsasagawa ng curricular at co-curricular na mga aktibidad kabilang ang pagtitipon tulad ng science fairs, pagpapakita ng mga portfolio, trade fairs, school sports, campus journalism, festival of talents, job fairs, at iba pang katulad na aktibidad ay kanselado, maliban sa mga isinasagawa na online.
    • Para sa mataas na edukasyon o higher education, ang mga rekomendasyon ng Commission on Higher Education (CHED) para sa higher education institutions (HEIs) ang siyang pinagtibay, na kung saan ang mga detalye ay ang mga sumusunod:
      • Ang pagbubukas ng mga klase ay batay sa pamamaraan ng paghahatid ng edukasyon o education delivery mode, na may pagsunod sa minimum health standards at sa sitwasyon sa baba:
        1. Ang mga HEIs na gumagamit ng buong online na edukasyon o full online education ay maaaring magbukas anumang oras;
        2. Ang mga HEIs na gumagamit ng flexible learning ay maaaring magbukas anumang oras sa Agosto 2020;
        3. Ang mga HEIs na gumagamit ng mahalagang residential face-to-face/ sa personal na pamamaraan na maaaring magbukas ay hindi magbubukas nang mas maaga sa ika-1 ng Setyembre 2020;
        4. Walang residential o face-to-face na mga klase ang mangyayari hanggang ika-31 ng Agosto 2020.
      • Ang mga pribadong HEIs ay hinihikayat na baguhin ang kanilang kalendaryo pang-akademya at buksan ito sa Agosto 2020.
15. Ang mga pampublikong pagtitipon o mass gatherings na hindi awtorisado, mga non-work essential o may kaugnayan sa entertainment tulad ng screening ng pelikula, konsyerto, at mga sporting events o palaro ay ipinagbabawal. Habang sinusunod ang ipinapayo na minimum health standards, ang mga pagtitipon sa relihiyon ay hindi hinihikayat, ngunit kung may ganitong kaso, ito ay hindi dapat hihigit sa sampung (10) tao;
16. Ang indibidwal na ehersisyo na panglabas tulad ng paglalakad sa labas, jogging, pagtakbo o pag bisekleta ay pinahihintulutan sa loob ng GCQ na mga lugar, sa kondisyon na ang minimum health standards at pag-iingat tulad ng pagsusuot ng masks at pagpapanatili ng social distancing na mga protokol ay sinusunod. Lahat ng mga tao na mababa sa 21 na taong gulang, mga 60 taong gulang at pataas, mga may immunodeficiency, comorbidities, o iba pang health risks o peligro sa kalusugan, at mga buntis, kasama na ang kahit sinong tao na nakatira kasama ang mga nabanggit ay maaaring lumabas para sa layunin na makapag-ehersisyo ng mag-isa lamang.
17. Ang daan, riles, maritime at aviation na mga sektor ng pampublikong transportasyon ay dapat gumagana sa sapat lamang na kapasidad, alinsunod sa mga alintuntunin na nailabas ng DOTr, at sa kondisyon na lahat ng mga pampublikong transportasyon, ang istriktong isang (1) metrong distansya sa pagitan ng mga pasahero ay dapat sundin at ang mga angkop na pang-inhinyerong pang kontrol  ay nasa kinalalagyan.

Pinipigilan ng Enhanced Community Quarantine (ECQ) ang pagkalat ng virus sa isang komunidad. Nililimitahan nito ang paggalaw ng mga tao upang lumiit ang tsansang mahawa o makahawa sila ng iba.

Poprotektahan tayo nito, lalo ang mga mahal natin sa buhay na pinakananganganib magkasakit.

Ang mga sumusunod ay isasagawa sa ilalim ng enhanced community quarantine: 

1. Kanselasyon ng klase hanggang Abril 30, 2020 
2. Pagbabawal sa mga malalaking pagtitipon 
3. Mahigpit na home quarantine
4. Suspensyon ng operasyon ng pampublikong transportasyon
5. Nililimitahan ang pagbiyahe ng iba't ibang paraan (land, air, sea)
6. Ang mga pribadong establisyamento lamang na nagbibigay ng mga pangunahing serbisyo, pati na rin ang mga inaasahan sa produksyon ng pagkain at gamot ang mananatiling bukas
7. Pinapayagan ang mga BPO, bangko, at ang mga exporter na ipagpatuloy ang mga operasyon sa pamamagitan ng skeletal workforce
8. Ang iba't ibang mga national government agencies ay pinapayagan na ipagpatuloy ang mga operasyon sa pamamagitan ng skeletal workforce

Makakatulong ka sa pamamagitan ng:

1. Pananatili sa loob ng tahanan
2. Pagdistansiya nang isang metro sa mga tao upang mabawasan ang panganib ng exposure, lalo na kung nasa supermarket o botika
3. Pag-iwas sa matataong lugar
4. Patuloy na pagkakaroon ng good hygiene sa pamamagitan ng wastong pag-ubo, palagiang paghuhugas ng kamay, at hindi paghawak sa bibig, tainga, o ilong.

Na-update ng Abril 10, 2020

Ang “Community Quarantine” ay isang estratehiya para limitahan ang paggalaw ng mga tao upang maiwasan ang paglaganap ng virus. Ito ay may dalawang uri:

a. GENERAL COMMUNITY QUARANTINE – kung saan ang paggalaw ng mga mamamayan ay limitado lamang sa pangangalap ng mga pangunahing pangangailangan at paghahanapbuhay; magtatalaga ang pamahalaan ng mga unipormadong indibidwal, tulad ng militar at kapulisan, at mga quarantine officers na magbabantay sa mga hangganan ng mga siyudad at munisipalidad.

b. ENHANCED COMMUNITY QUARANTINE – kung saan ang mahigpit na home quarantine o pananatili sa loob ng tahanan ay ipatutupad sa lahat ng mga kabahayan; sa panahong ito ay sususpendihin din ang pampublikong transportasyon; kontrolado ng pamahalaan ang pagtatakda ng pagkain at mga pangunahing serbisyong pangkalusugan; at lalong paiigtingin ang presensya ng militar at kapulisan upang ipatupad ang quarantine procedures

Na-update ng April 10, 2020

Ang LGU, o lokal na pamahalaan, ang siyang magpapasyang isailalim ang kanilang lugar sa quarantine.  Ang pagpapatupad ay may pagsaalang-alang sa mga kautusan ng Department of Health (DOH) and the Department of Interior and Local Government (DILG).

Sinimulan ipatupad ng mga LGU ng Luzon ang Enhanced Community Quarantine noong ika-17 ng Marso 2020 hanggang sa hatinggabi ng ika-30 ng Abril 2020 pagkatapos ito'y idineklara ng Pangluo noong ika-16 ng Marso 2020.  Alinsunod sa kapangyarihan na ito ng LGU ay iba-iba ang antas ng pagpapatupad sa iba’t ibang siyudad at munisipalidad. Sa Quezon City, ang lokal na pamahalaan ay nagpasya nang ilagay ang ilang bahagi ng siyudad sa “extreme enhanced community quarantine” sa pamamagitan ng pagdeklara ng “hot zones” o mga lugar kung saan may tatlong taong nakatirang kumpirmadong tinamaan ng Covid-19, at pagmarka ng “warm zones” (lugar na nasa loob ng 500-metro ng mga idineklarang hot zones). Ang mga residente sa hot zones ay isasailalim sa mahigpit na pagsubaybay at pagmamanman sa lahat ng oras at hindi pahihintulutang lumabas ng kanilang mga bahay, habang ang mga nakatira sa warm zones ay kailangang dumaan sa mga checkpoints na itinalaga ng Quezon City Police District. 

Na-update ng Abril 10, 2020

Pamilya

Ipinagbabawal ang paglabas ng bahay. Tanging papayagan lamang ay ang pagkuha ng pangunahing pangangailangan tuload ng pagkain at gamot. 

Trabaho

Ang lahat ng opisinang kabilang sa ehekutibong sangay ng gobyerno ay hinihikayat na sumailalim sa work from home arrangement. 

Pinapayagan ang mga BPO, bangko, at mga exporter na magpatuloy sa kanilang operasyon gamit lamang ang kanilang skeletal workforce. 

Paaralan

Suspendido ang klase sa lahat ang antas. Ito ay magpapatuloy sa 04 Mayo 2020.

Pagkain

Sapagka’t mahalaga ang suplay ng pagkain, ang lahat ng magsasaka, manggagawang bukid, mangingisda at mga tauhan ng agribusiness na MALUSOG AT WALANG SINTOMAS ng sakit ay pinapayagang magtrabaho kahit sa panahon ng Enhanced Community Quarantine. Maari pa ring magpatuloy ang lahat ng gawain na may kaugnayan sa pagsasaka at pangingisda. 

Libangan

Hindi muna magpaptuloy ang lahat ng operasyon ng mga establisiementong may kaugnayan sa libangan. Gayunpaman, may mga aktibidad na maaaring hanapin online upang mapaglibangan. Regular na pag-eehersisyo sa bahay ay makakatulong din upang magpalipas ng oras.

Transportasyon

Suspendido ang operasyon ng mga pampublikong transportasyon sa panahon ng enhanced community quarantine. Kabilang dito ang tricycle at pedicab. 

Na-update ng Abril 10, 2020

Mananatiling bukas ang mga ospita, medical clinics, parmasya at mga botika. Ang mga doktor ay maaaring magbigy ng electronic prescriptions gamit ang email. 

Na-update ng Abril 10, 2020

1. Tuloy pa rin ang pamimigay ng cash grants sa mga benepisyaryo ng DSWD Pantawid Pamilyang Pilipino Program (4Ps). 

2. Ang lahat ng gastusin sa pagpapagamot ng sinumang Pilipinong magkakasakit sa COVID-19 ay babayaran ng PhilHealth.  

Na-update ng Abril 10, 2020

Inaprubahan ng IATF ang Department Memorandum 2020-0200, o ang "Omnibus Guidelines on the Quarantine and Testing of Repatriates" noong 07 May 2020. Ang sumusunod ay ang mas pinasimpleng nilalaman ng DM 2020-0200: 

Bibiyahe ako papuntang Pilipinas. Anu-ano ang mga proseso na may kinalaman sa kalusugan na kailangan kong sundin?

Lahat ng taong dumating sa Pilipinas ay kailangang magpa-COVID-19 test gamit ang RT-PCR o rapid antibody test, depende sa kanilang risk level. Kailangan nilang sumailalim sa thermal scanning at medical assessment pagdating nila sa Pilipinas, at kailangan rin nilang kumpletuhin ang mga health declaration cards at/o iba pang may kaugnayang dokumento. 

Lahat ng taong dumating sa Pilipinas ay kailangan ring mag-quarantine sa mga stringent quarantine facilities o quarantine hotels na inaprubahan ng Bureau of Quarantine habang hinihintay ang resulta ng kanilang COVID-19 tests.

Sino ang sasagot sa aking tirahan habang naka-quarantine ako? 

• Babayaran ng Overseas Workers Welfare Administration ang tirahan ng land-based OFWs na naka-quarantine.
• Babayaran ng local manning agency at/o ng Maritime Industry Authority ang tirahan ng sea-based OFWs na naka-quarantine.
• Puwedeng pumili ng kahit anong quarantine facility ang mga non-OFW, pero babayaran nila ang sarili nilang tirahan.
• Kung piniling tumira sa isang hotel na inaprubahan ng BOQ para sa quarantine, babayaran ito ng manlalakbay, kahit siya'y isang OFW. 

Ano ang mangyayari pagkatapos ng testing? 

Ang mga positibo sa COVID-19 ay ililipat sa ospital para sa karagdagang atensyong medikal. Ang mga negatibo sa COVID-19 ay maaari nang umuwi o pumunta sa monitoring facility upang sumailalim sa 14 na araw ng quarantine.

Basahin ang buong DM dito.

Ang operasyon ng mga pribadong establisiemento na nagbibigay ng mga pangunahing serbisyo kagaya ng produksyon ng pagkain at gamot ay pinapayagang magpatuloy kung ito ay sumailalim sa skeletal workforce. 

Na-update ng Abril 10, 2020

Tuloy ang operasyon ng mga kompanyang nagbibigay ng serbisyo tulad ng tubig, kuryente, telecommunications, pangungulekta ng basura, punerarya, at mga gasolinahan sa panahon ng ECQ. 

Na-update ng Abril 10, 2020

Ang LGU ay maaaring magpataw ng MAKATAO at MAKATARUNGANG parusa sa lumabag sa curfew. 

Na-update ng Abril 10, 2020

Ang ECQ ay magtatagal hanggang 30 Abril 2020, alinsunod sa anunsyo ng IATF at ng Presidente.